Odunpazarı Belediyesi Meclis Toplantısında konuşan AK Parti Grubu adına konuşan Özlem Ünalır şu ifadeleri kullandı;
“01.10.2024 tarihinde Odunpazarı Belediye Meclisine Plan ve Bütçe Komisyonumuza havale edilen 2025 yılı tahmini bütçesi karşı oy yazısı.
Bütçe; bir yönetim biriminin bir mali yıla ilişkin olarak gelir ve gider tahminlerini gösteren belgedir. Bütçeler, gider bütçesi (harcamaların nereye yapılacağı) ve gelir bütçesi (giderlerin kaynağı) olmak üzere iki yönlüdür. Kaynakların nasıl kullanıldığı kadar, gelirlerin hangi kaynaklardan toplandığı, etkin toplanıp toplanmadığı da önemlidir.
Mali yıl bütçesi stratejik planlar dikkate alınarak izleyen iki yılın gelir ve gider tahminleri ile birlikte görüşülür ve değerlendirilir. Bütçe, kurumların plan ve programlarının gerekleri ile fayda ve maliyet unsurları göz önünde tutularak verimlilik, tutumluluk ilkeleri ile uluslararası standartlara uygun olarak hazırlanır ve uygulanır.
Daralan ekonomik kaynaklar, nüfus artışı, ihtiyaçların çeşitlenmesi ve vatandaşın beklenir düzeyinin yükselmesi, başta sorumluluğu ve zorunluluğu sürdürülmesi gereken adil hizmetler ile idarelerde gider daha gerçekçi, planlı, sefi ve güçlü bir bütçe strateji takip etmesi zorunludur.
İyi bir bütçe sisteminin temel ilkeleri ise, kapsayıcılık, tutarlılık, karşılaştırılabilirlik, gerçekçilik ve samimiliktir. Kötü bir yerel yönetim bütçesi sisteminin özelliklerinden en önemlilerinden birisi ise bütçe sistemi ile yönetimi olmayan veri ve bilgi sistemleridir.
İl bütçesi ile ilgili bu genel bilgilerden sonra belediyemize sunulan 2025 mali yılı tahmini bütçesi ile ilgili hususlar aşağıda sıralanmıştır:
Gelir bütçe tahmininin gerçekçi ve doğru şekilde yapılmaz, size hangi hizmetler için ne ölçüde kaynak ayıracağınız konusunda çerçeveyi oluşturacak olan belge eksik kalacak olan, etkin ve düzgün bir bütçenin sağlanamayacağı gerçeğiyle uygulamaya geçilir tahmin ve sapma oluşacaktır. Gider bütçesinin başlangıç yılları enflasyon oranları ve mali karneler ile planlanan giderleri oranda belirlenip 766.2 milyon TL gider bütçe hesaplamasıyla aynı oranda gelir tahmini. İyi bütçe yönetimi ile, sahip olduğunuz sermaye karşılığında yapılan tahminler ve sapma gideri yine olması gibi. 2025 yılı tahmini 800 milyon TL gider öngörüsü yapılırken, gider bütçesinin 538,8 milyon TL'dir. 2024 yılında hedeflenmesi açısından bu gider bütçesinin tutarlılığı ve istenilen hizmetler açısından sapması kaçınılmaz görülmektedir.
Alım-satım ve gayrimenkul kira gelirler tahmini, gerçekçi şekilde sunulan tahminin 2025 yılı en düşük kaynaklar %24,99 oranında gösterilen gerçekleşme öngörüsü ile, 2024 gider bütçesi içinde en fazla artış oranını ifade eden bütçe kalemi 3.4 milyon TL'dir.
Personel ve Sosyal Güvenlik Giderleri 2023 yılında toplam giderlerin içinde %15,12 olarak gerçekleşmesine rağmen, 2024 yılı tahminlerinin aynı oranda olduğu, 2025 yılı tahmini giderlerinin ise toplamda gerçekleşme oranının azalarak %13,95'e düşeceği toplam giderin 592.Milyon 973 bin TL olacağı anlaşılmaktadır.
Mal ve hizmet alım giderleri 2023 yılında toplam giderlerin %54,78'i olarak gerçekleştiği, 2024 yılında bu gider kaleminin toplam giderin %46,57 olduğu, 2025 yılında ise %50,73 olarak 2 Milyar 156 Milyon 453 bin TL olacağı tahmin edilmiştir. Gider kaleminde dikkate değer harcama kalemi olarak hizmet alımları öne çıkmaktadır. 2024 yılında toplam gider oranının payının %33,42 olarak belirlendiği bu giderlerin 2025 yılındaki toplam gider oranı ise %37,19 olarak belirlendiği anlaşılmaktadır. Mal ve hizmet alımları giderlerinde 2024 yılında giderlerin %45,07'si olduğu görülmüş, bu oranın 2025 yılında %50,73 olacağı ifade edilmiştir.
Yine bu gider kalemi içinde yer alan görev giderlerinin 3,4 milyon'dan 76,5 milyon, temsil tanıtma giderlerinin 10 milyon'dan 30 milyon, Menkul mal, gayrimenkul mal ve malzeme giderlerinin 54,5 milyon TL'ye ulaşacağı tahmininde bulunulmuştur ve bu kalemlerin toplam gider bütçesindeki oranının 73,30 oranı hizmet alımı olduğu gerçeklerin hareket ile kendi işimizi kendimiz yapıyoruz sözünün gerçekliği yansıtmadığını görüyoruz. Örnek olarak 2024 yatırım programında 249.5 bin Mevzi için üretip 145,3 Milyon TL hizmet alımı yapmayı öngörmüş müdür, 2025 yılında 70.bin M2 yeşil alan üretip 261,6 Milyon TL hizmet alımı yapması sizce ne anlam ifade etmektedir. Belediye bütçesi gelir bütçesi planlanan toplam gelir tahminlerine göre verimli çalışma bütçesi belediye sunmuş gideri hizmetler ve karşılığının mutlaka araştırılarak yapılmasını, fayda maliyet analizi yapılarak özellikle gerçekleşen gider öngörüleri ile dengede yapılması gerektiği kanaatindeyiz.
2023 yılında 13.546.484,60 TL olarak gerçekleşen bütçenin, 2025 yılında 50 Milyon TL olarak tahmin edildiği anlaşılmaktadır.
2023 yılında 281,7 Milyon TL ile gider bütçesinin %24,76 olarak gerçekleşme sermaye giderlerinin,2024 yılında %26,61 çıkarıldığı,2025 yılında ise gider bütçesinin %22,51 olarak planlandığını ve toplamda 1 Milyar 292.458.665,5 TL gider bütçesinin bütçeler incelendiğinde gerçekleşen yatırım oranının %70 ler de kaldığı görülmektedir. 2024 yılı ilk 9 ayı sonucunda sermaye gideri gerçekleşme oranının %33,3 ler de kaldığı görülmüştür. 2024 yılında 80 milyon TL kamulaştırma öngören kurumun 9 aylık süreçte kamulaştırma yapamadığı anlaşılmaktadır. Sermaye giderleri içinden yer alan vatandaşı direkt ilgilendiren yatırım olan Gayrimenkul Sermaye üretim giderleri mümkün değildir. Son verilere göre 9 ayın sonunda tahmin edilen gider bütçesinin %12,08 olarak belirlendiği ve oldukça düşük seviyelerde kalacağını söylemek mümkündür. 2019-2024 döneminde Mali hizmetler müdürlüğü bütçesi 6 yılda 484,4 milyon TL, o süreçte gerçekleşmesi anlaşılmaktadır.
Ulaşım müdürlüğü 2024 yılı hizmet alımı 8,4 milyon TL olarak tahmin edilmişken 2025 yılında bu hizmet alımının gider kalemi olarak tahmin edilmesinin gerekeçesini öğrenmek istiyoruz.
2025 yılına göre bütçenin çok büyük kısmı belediyenin kendi ihtiyaçlarını ve sosyal projeleri için planlandığı anlaşılmaktadır.
2023 yılında 1. Milyar 62. Milyon 128. bin TL olarak gerçekleşen gelir bütçesinin 2024 yılında %6 artışla 1 Milyar 700 Milyon olacağı, 2025 yılında ise %118 artış ile 3 Milyar 700 Milyon TL olacağı tahmin edildiği anlaşılmaktadır.
2025 yılı içinde hedeflenen performans programında 2 milyar 400 milyon giderden 4 milyar 250 milyona, 2025 yılı gelir bütçesi 5 milyar lira olarak hedeflenmiş 3 milyar 700 milyona revize edildiği, bu tahminler ışığında gider ve gelir bütçeleri arasında gelir gider farkının %70 seviyesine ulaştığını göz önüne alarak tahmin edilen bütçenin tutarsızlıkları ile karşı karşıya olduğumuzu belirtmek istiyoruz.
2024 yılı için hazırlanan gider tarifelerinde dikkate alınarak artırma gider ve gider kaynağı oluşturulacak diğer ilçe bütçeleri göz önüne alınması halinde farkı oluşturacağı endişesindeyiz. Belediyemizin stratejik planlamasının ekonomik seviyelerine tutarlılık, gerçekçilik ve samimiyet kurallarının bu bütçe ile sağlanması mümkün olmayıp, takip eden yılların bütçelerine ilave yük getireceği düşünerek, bütçeye red oyu vereceğimizi ifade ediyoruz.”
