Eskişehir Valilik Meydanı’nda, 3 Mart 1924’te kabul edilen Devrim Yasaları’nın 101. yıldönümü dolayısıyla Atatürkçü Düşünce Derneği (ADD), Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD) ve Eğitim İş Sendikası ortak bir basın açıklaması düzenledi.
Açıklamada konuşan Atatürkçü Düşünce Derneği Eskişehir Şube Başkanı Mehmet Avci, 3 Mart 1924 tarihinde kabul edilen Halifeliğin Kaldırılması (431 sayılı yasa), Şeriye ve Evkaf Vekâleti’nin kaldırılması (429 sayılı yasa) ve Tevhid-i Tedrisat (Eğitim Birliği) Yasası (430 sayılı yasa) ile Türkiye Cumhuriyeti’nin laik ve çağdaş hukuk devleti kimliğinin temellerinin atıldığını vurguladı.
Avci, bu yasalarla birlikte eğitim ve hukukun laikleştirildiğini, dini kurumların devlet yönetiminden ayrıldığını ve Türkiye’nin modernleşme sürecinin başladığını belirtti. Ancak günümüzde bu kazanımların ciddi tehdit altında olduğunu ifade etti.
“3 Mart yasaları yürürlükte ama tehdit altında”
Avci, anayasanın 174. maddesiyle korunan devrim yasalarının bugün büyük bir baskı ve tehdit altında olduğunu belirtti. Şeriat çağrılarının toplum içinde ve hatta Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) dile getirildiğine dikkat çekerek, devletin dini kurallara göre yönetilmesini isteyen grupların güç kazandığını vurguladı.
Özellikle halifeliği kaldıran 431 sayılı yasanın hâlâ yürürlükte olmasına rağmen tarikat ve cemaat yapılanmalarının devlet kurumları, eğitim sistemi ve adalet mekanizması içinde etkin hale geldiğini belirten Avci, "Tarikatlar, cemaatler devlet kadrolarında, okullarda ve toplumun her alanında örgütlenmiş durumda. Vergisiz ve denetimsiz şekilde büyük ekonomik güç haline geliyorlar. Hukukun üstünlüğünü savunması gereken yetkililer bu yapılanmalara göz yumuyor” dedi.
Avci, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın da kuruluş amaçlarından saptığını ve laik devlet yapısının korunmasına yönelik asli görevini yerine getirmediğini öne sürdü.
Eğitimde gerileme ve Tevhid-i Tedrisat Yasası’nın ihlali
Basın açıklamasında, özellikle 430 sayılı Tevhid-i Tedrisat Yasası’nın fiilen uygulanmadığı belirtilerek, eğitim sisteminde yaşanan çok başlılığa ve tarikat bağlantılı eğitim kurumlarına dikkat çekildi.
Avci, Cumhuriyet’in ilanından önce eğitimin karmaşık ve denetimsiz bir yapıda olduğunu, Tevhid-i Tedrisat Yasası’nın bu sorunu çözüme kavuşturduğunu hatırlattı. Ancak günümüzde, yasa yürürlükte olmasına rağmen farklı dini gruplara bağlı okulların, medreselerin ve eğitim programlarının yeniden yaygınlaştığını ifade etti.
Avci, "Bugün eğitim sistemimizde birlik yok. 4+4+4 sistemiyle kesintisiz eğitim anlayışı bozuldu, köy okulları kapatıldı, fırsat eşitliği ortadan kalktı. Türkiye'deki gençlerin %72'si eğitimde ve ekonomik koşullarda yaşanan bozulmalar nedeniyle yurt dışında bir gelecek arıyor" dedi.
PISA gibi uluslararası değerlendirmelerde Türkiye'nin geriye düştüğünü belirten Avci, özellikle "Gençlerimizin %54'ü Türkçe okuduğunu anlamakta zorlanıyor. Eğitimde başarısızlık artarken, sınıflarda maket mezarlar, hafızlık törenleri, dini eğitim ağırlıklı projeler uygulanıyor" ifadelerini kullandı.
"Milli Eğitim Bakanlığı’nın adı hâlâ ‘Milli Eğitim Bakanlığı’ ama uygulamaları bilimsel eğitim anlayışıyla örtüşmüyor" diyerek, eğitim sisteminde laiklikten uzaklaşıldığını öne sürdü.
“Atatürk’ün yoluna dönülmeli”
Açıklamada, Atatürk’ün “Eğitimdir ki, bir milleti ya özgür bağımsız, şanlı yüksek bir topluluk halinde yaşatır, ya da esaret ve sefalete terk eder” sözleri hatırlatılarak, bilimsel ve laik eğitim sistemine geri dönülmeden Türkiye’nin karşı karşıya olduğu sorunların çözülemeyeceği vurgulandı.
Atatürkçü Düşünce Derneği, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği ve Eğitim İş Sendikası yetkilileri, Türkiye Cumhuriyeti’nin laik, demokratik ve sosyal hukuk devleti yapısını korumak için mücadele etmeye devam edeceklerini belirterek, "Tek çözüm Atatürk’ün akıl ve bilim yoluna geri dönmektir. Cumhuriyet kazanımları, genç nesillere anlatılmalı ve korunmalıdır" mesajını verdi.
Açıklama, Atatürk’ün Gençliğe Hitabe’sinden alınan güçle, Cumhuriyet’in 102. yılında Atatürk devrimlerine sahip çıkma kararlılığıyla hareket edileceğinin vurgulanmasıyla sona erdi.