Bu yapıların yaygınlaşması özellikle COVID-19 salgını sürecinde hız kazandı ve kısa sürede yüksek sayılara ulaştı. Cebinde parası olan kişiler tarla vasfındaki arazileri satın aldılar.
Bu araziler, kooperatif adı altında, tapuda 250-300 metrekare civarında parsellenerek vatandaşa satıldı. Ancak tarla fiyatları, parsellenmiş halde vatandaşa çok daha yüksek rakamlara sunuldu. Tapusunu alan vatandaş, bu arazileri istediği gibi kullanabileceğini düşünerek, arsanın yarısına ev (genellikle villa) yaptı, kalan kısmını da bahçe olarak kullanıp domates, biber gibi sebzeler yetiştirdi. Oysa tarım alanlarına bu büyüklükte yapılar yapmak yasal değildi.
Bu noktada kamu kurumları devreye girdi ve belediyelere yıkım için yazılar gönderildi. Odunpazarı Belediye Meclis üyesi olduğum dönemde bu süreci birebir yaşadım. Encümende para cezaları kesildi, yıkım kararları alındı. Ancak mahkemeler her seferinde yürütmeyi durdurma kararı verdi. Şu anda da benzer durumlar devam ediyor. Vatandaş bir yandan mağdur, çünkü büyük masraflara girmiş, fakat bu durumdan kaçınmak için yeterince araştırma yapılmamış gibi görünüyor. Hobi bahçelerine tekerlekli, mobil barakalar yapıldığı zaman yasal sorun yaşanmadığı biliniyor. Fakat bazı kişilere, “Betonu atın, biz halledeceğiz, af çıkaracağız” gibi vaatlerde bulunulmuş olmalı ki, birçok insan bu şekilde hareket etti. Belediyeler ise müdahale etmediğinde yasal olarak suç işlemiş sayılıyorlar. Valilikler aracılığıyla belediyelere yıkım emirleri gönderiliyor.
Çözüm nedir? İki seçenek var gibi görünüyor:
- Af çıkarılarak mevcut yapılar korunur ancak ağır cezalar kesilir.
- Yapıların tamamı yıkılır ve boş araziler kişilerin mülkiyetinde kalır, ancak sadece mobil, tekerlekli küçük yapılar yapılmasına izin verilir.
Bana göre, başka bir çözüm yolu da olabilir. Devlet, Hazine arazilerinden tarıma elverişli olmayan yerleri belediyelere tahsis edebilir. Bu arazilerde güzel projeler geliştirilip köy ya da mahalle konseptinde bahçeli evler inşa edilerek vatandaşlara uygun fiyatlarla satılabilir. Böylece vatandaş hem hobi bahçesi olarak kullanabileceği bir alana sahip olur, hem de düzenli ve estetik mahalleler oluşur. Zamanla bu alanlara sosyal donatılar bile eklenebilir.