Eskişehir’de Atatürkçü Düşünce Derneği’nin (ADD) düzenlediği “Kim İçin? Ne İçin? Yeni Anayasa!” başlıklı panel yoğun katılımla gerçekleşti. Tepebaşı Belediyesi Özdilek Sanat Merkezi’nde düzenlenen etkinliğin panel yöneticiliğini Eğitimci-Yazar ve ADD Danışma Kurulu Başkanı Tarık Sayer üstlenirken, konuşmacılar arasında CHP Eskişehir İl Başkanı Talat Yalaz ve AHPADİ Derneği Başkanı Mehmet Ektaş yer aldı.
AHPADİ Derneği Başkanı Mehmet Ektaş, konuşmasında anayasa değişikliklerinin hukuki ve ahlaki boyutlarına dikkat çekti. Ektaş, milletvekillerinin mevcut anayasaya bağlılık yemini ettiklerini hatırlatarak, “Bugünkü anayasaya sadakat yemini edenlerin, bu anayasayı tamamen ortadan kaldırarak yerine yeni bir anayasa koymaları ahlaken mümkün müdür? Bu noktada ciddi bir ahlaki sorunla karşı karşıyayız,” ifadelerini kullandı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) yeni bir anayasa yapma yetkisi konusunda eksiklikler olduğunu belirten Ektaş, “87. maddede Meclis’in asli kurucu iktidar olarak yeni bir anayasa yapma görevi bulunmamaktadır. Bu durumda, Meclis hangi yetkiyle yeni bir anayasa yapabilir ve bunu halk oylamasına sunabilir?” diyerek sürecin tartışmalı olduğunu vurguladı.
Ektaş anayasa değişikliklerini düzenleyen 175. maddeye dikkat çekerek, “Bu madde, anayasa değişikliklerinin sadece ‘anayasanın değiştirilen hükümleri’ şeklinde anlaşılmasını öngörür. Bu da yeni bir anayasa yapımına hukuki bir engel teşkil etmektedir,” dedi. Ayrıca, Anayasa Mahkemesi’nin anayasa değişikliklerini yalnızca şekil yönünden denetleyebildiğini, içerik denetimi yapamadığını belirterek bu durumun denetim mekanizmalarını zayıflattığını ifade etti.
CHP Eskişehir İl Başkanı Talat Yalaz, anayasa değişikliklerinin toplumsal uzlaşıyla yapılması gerektiğini vurguladı. Yalaz, “1982 Anayasası bugüne kadar 19 kez değiştirildi. İlk hâliyle olumsuz görülen birçok madde güncellenmiştir. Ancak bu anayasa hâlâ tamamen memnuniyet sağlayan bir metin değildir,” dedi.
Talat Yalaz, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) “sivil anayasa” adı altında yaptığı değişikliklerin demokratik ilkeleri güçlendirmekten çok, kendi iktidarını sağlamlaştırmaya yönelik olduğunu savundu. “Sivil anayasa iddiasıyla sunulan değişiklikler, kuvvetler ayrılığı ilkesini zayıflatarak demokratik hukuk devleti anlayışından uzaklaşmamıza neden oldu,” ifadelerini kullandı. Yalaz, kuvvetler ayrılığı ilkesinin önemine değinerek, yasama, yürütme ve yargı bağımsızlığının zayıfladığını belirtti. “Türkiye Cumhuriyeti’nin temel ilkelerinden biri olan kuvvetler ayrılığı, demokratik hukuk devleti için vazgeçilmezdir. Ancak bugünkü anayasa değişiklikleri bu ilkeyi zayıflatmıştır,” dedi.
Yalaz ayrıca, anayasaların sadece içerikleriyle değil, yapım süreçlerini yöneten iradenin niyetiyle de değerlendirilmesi gerektiğini belirtti. Panelde, AK Parti döneminde yapılan anayasa değişikliklerinin sorunları çözmediği, aksine mevcut yapının zayıflamasına yol açtığı ifade edildi. Ektaş, “Ekonomik, sosyal ve kültürel sorunların çözümü anayasa değişikliğiyle mümkün değildir. Bugünkü sorunlar, yürütme, yasama ve yargının görevlerini yeterince yerine getirmemesinden kaynaklanmaktadır,” dedi.
CHP Eskişehir İl Başkanı, anayasa değişikliklerinin halktan gizlenmemesi gerektiğini belirterek, “İktidar, süslü maddelerle halkı yanıltmak yerine şeffaf olmalıdır. Anayasa değişiklikleri, temel insan haklarına ve evrensel değerlere uygun bir toplumsal uzlaşıyla yapılmalıdır,” diyerek sürecin daha kapsayıcı olması gerektiğini savundu. Talat Yalaz son olarak anayasa tartışmalarını gündeme getiren Atatürkçü Düşünce Derneği’ne ve emeği geçenlere teşekkür ederek, “Türkiye’nin geleceği açısından bu konuların gündeme getirilmesi büyük önem taşımaktadır,” dedi.