Eskişehir İl Sağlık Müdürü Doç. Dr. Yaşar Bildirici şu ifadeleri kullandı;
“Beş önemli hedef önemiz var. Bunlardan ilki, sağlıklı yaşamı teşvik etmek, yaşam bilincini ve alışkanlıklarını kazandırmayı hedeflemektedir. İçinde bulunduğumuz bu mekan, sağlıklı yaşama teşvik eden, yaşam kalitesini artıran alışkanlıklar edinilmesine destek vermektedir. Aynı zamanda birinci basamak sağlık hizmetlerini güçlendirerek vatandaşlarımızın bu tesislere daha fazla başvurmasını sağlamak ve koruyucu sağlık hizmetlerini yaygınlaştırmak temel amaçlarımız arasındadır. Sayın Bakanımızın da vurguladığı gibi, ülkemiz sağlık hizmetleri alanında önemli bir noktada. Ancak Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre, Avrupa Birliği ülkeleri içerisinde en fazla obez nüfusa sahip ülke konumundayız. İlkokul 2. sınıf çocuklarında obezite prevalansı %12’lere ulaşmış durumda. Genel toplumda ise obez ve aşırı kilolu nüfus oranımız yaklaşık %60’a dayanmış durumda.
Bu verileri paylaşmamın nedeni şu: Obeziteyle mücadele kapsamında hareketli yaşamı ve sağlıklı güçlenmeyi teşvik ediyoruz. İlimizdeki Tepebaşı Sağlıklı Hayat Merkezi'nde de sağlık profesyonellerimiz, fizyoterapistlerimiz ve psikologlarımız aracılığıyla vatandaşlarımıza beslenme ve hareketli yaşam tarzı konusunda destek sunuyoruz. Çünkü biliyoruz ki toplumumuzun %40’ı hareketli yaşam beklentilerini karşılamıyor.
Genç nüfusumuzda giderek artan bağımlılık oranları söz konusu. Bakanlığımızın stratejik planından bir istatistik paylaşmak isterim. 15 yaş üzeri sigara kullanım oranı %30-35’e ulaşmış durumda. Özellikle elektronik sigara, yeni bir toplumsal salgın haline gelerek ciddi bir risk faktörü oluşturuyor.
Bağımlılık bağlamında bir diğer kritik konu ise dijital bağımlılık. Pandemi öncesi ve sonrası kıyaslandığında, 6-14 yaş grubunda dijital ekranlarda vakit geçirme süresi %40’lardan %70’lere yükselmiş durumda. Bu artış özellikle ergen grubumuzda ciddi riskler doğuruyor. Dijital bağımlılık, sosyal ilişkilerin zayıflamasına, sosyal izolasyonun artmasına ve bunun sonucunda depresyon ile anksiyete bozukluklarına neden olmaktadır. Tüm bu sorunlarla mücadele kapsamında, toplum sağlığını korumak ve geliştirmek adına çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürüyoruz.
Sezaryen oranlarına ilişkin Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, toplumlar için ideal sezaryen oranı %15'tir. Ancak ülkemizde bu oran %40-50'lere yaklaşmış durumda. Bu artış, demografik verilerimiz ve nüfus artış hızı açısından ciddi bir risk oluşturmaktadır. Bu konuları dile getirmemin temel nedeni, sağlıklı hayat merkezlerimizde bu tür sorunların çözümüne yönelik hizmetler sunduğumuzu vurgulamaktır. Bu merkezlerde farklı sağlık profesyonelleriyle çalışarak birçok alanda hizmet veriyoruz. Örneğin, sosyal çalışmacılar, fizyoterapistler ve psikologlarımız aracılığıyla gençlerimizin, erişkinlerimizin ve özellikle anne adaylarımızın psikolojik dayanıklılıklarını artırmak için gerek kurum içi gerekse kurum dışı eğitim faaliyetleri düzenliyoruz. Çocuk gelişim uzmanlarımız ise hastanelerle koordineli olarak çalışarak çocukların psikososyal gelişimlerine destek sağlıyor.
Bu merkezlerde sigara bırakma poliklinikleri de önemli bir yere sahip. Eskişehir Şehir Hastanesi, Yunus Emre Devlet Hastanesi ve bazı ilçe hastanelerimizde faaliyet gösteren bu polikliniklerimizde, sertifikalı hekimlerimiz sigarayı bırakmak isteyen bireylere profesyonel destek sunuyor. Bu sayede yaklaşık %35 oranında sigara bırakma başarısı elde etmiş bulunuyoruz.
Bir diğer önemli hizmetimiz ise gebe okullarıdır. Eskişehir’deki sağlıklı hayat merkezlerimizde, şehir hastanelerimizde ve ilçe hastanelerimizde gebe okulları marifetiyle gebelik öncesi, sırası ve sonrasında anne adaylarına ve eşlerine eğitimler veriyoruz. Lohusalık ve bebek bakımı konularında detaylı bilgilendirmeler yaparak annelerin bu süreci sağlıklı şekilde yönetmelerine yardımcı oluyoruz. Ayrıca bakanlığımızın normal doğumu teşvik etmek amacıyla oluşturduğu ebe poliklinikleri sayesinde sezaryen oranlarını azaltmaya yönelik çalışmalarımızda olumlu sonuçlar alıyoruz.
Kanser taramaları da sağlıklı hayat merkezlerimizin en önemli hizmetlerinden biridir. KETEM polikliniklerimizde meme kanseri, rahim ağzı kanseri ve kolon kanseri taramaları yapılmakta ve bu hizmetlerin ilimizde önemli katkılar sağladığını gözlemliyoruz. OECD ortalamalarına yaklaşmak adına çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
Şu anda Eskişehir’de Odunpazarı’nda 2, Tepebaşı'nda 1 olmak üzere toplam 3 sağlıklı hayat merkezimiz var. Ancak sayın bakanımızın 2025 yılı hedefleri doğrultusunda bu sayıyı artıracağız. 2025’in ilk çeyreğinde, Deliklitaş, Şarhöyük ve Şirintepe’de yeni merkezler açarak sayıyı 6’ya çıkaracağız. Hedefimiz, 2026 ortalarına kadar bu sayıyı 9’a ulaştırmak. TOKİ tarafında, Şair Fuzuli Caddesi’nde ve Vadişehir’de açılacak merkezlerle Eskişehir’in her bölgesinde hizmet vereceğiz.
Sağlıklı hayat merkezlerinin önemine vurgu yapmak istiyorum. Bu merkezler, aile sağlığı merkezleriyle koordineli çalışarak birinci basamak sağlık hizmetlerini destekliyor. Aile hekimleri, hasta popülasyonlarını bu merkezlere yönlendirebiliyor ve burada fizyoterapist, psikolog, diyetisyen gibi yetkin sağlık profesyonellerinden ücretsiz olarak hizmet alabiliyorlar. Bu hizmetler, Merkezi Hekim Randevu Sistemi (MHRS) üzerinden kolayca erişilebilir durumda.
Toplumumuzun giderek yaşlanan bir nüfusa sahip olduğunu göz önünde bulundurursak, 65 yaş üstü nüfus oranının Eskişehir'de %12,5 civarında olduğunu söyleyebiliriz. Bu yaş grubundaki bireylerin %85’inde en az bir kronik hastalık, %55’inde ise 4 kronik hastalık görülmektedir. Hipertansiyon, obezite, kalp ve nörovasküler hastalıklar gibi sorunlar, aile sağlığı merkezlerinin taramaları sonrasında sağlıklı hayat merkezlerinde desteklenebilir.
Sağlıklı hayat merkezlerimiz, Eskişehir halkının hizmetinde olup kanser taramalarından psikolojik desteklere, gebe eğitimlerinden sigara bırakma polikliniklerine kadar geniş bir yelpazede hizmet vermektedir. Hedefimiz, bu merkezlere olan farkındalığı artırarak vatandaşlarımızın sağlıklarını korumalarını ve geliştirmelerini sağlamaktır. Eskişehir halkını bu hizmetlerden yararlanmaya davet ediyoruz.”